Kalveren gedijen goed op TMR-rantsoen
Sinds een half jaar voert Mark van Lieshout zijn kalveren op jonge leeftijd een TMR-rantsoen. Het draagt volgens hem bij aan een betere opfokperiode met gezondere dieren die straks uit de voeten kunnen met veel ruwvoer.
Net als op veel melkveebedrijven is de eerste ligboxenstal bij Mark van Lieshout nog steeds in gebruik, maar doet dienst als jongveestal. Op de plaats van de oorspronkelijke melkstal heeft hij groepshokken voor de jongste kalveren gemaakt. In de stal zelf staat het oudere jongvee in hokken, net als de droge koeien.
De jongveeopfok kreeg en krijgt altijd veel aandacht. Toch was hij niet helemaal tevreden, vertelt de melkveehouder. “Er waren te veel kalveren die niet goed mee wilden.” Een duidelijke vinger kon hij er echter niet achter krijgen, ook omdat ogenschijnlijk de opfok aardig volgens de voorgeschreven adviezen gebeurt.
De aanpak voor jongveeopfok van zijn voerfabrikant Victoria kwam daarom vorig jaar op het goede moment. “Het is begonnen als proef vanuit hun nieuwe Flink-opfokprogramma met TMR-voeren. Maar we doen het nog steeds, ook nu de proef is afgelopen”, vertelt de veehouder.
Bedrijfsgegevens Melkveebedrijf Van Lieshout in Heesch (N.-Br.)
Mark van Lieshout (44) heeft met Suzanne een melkveebedrijf van ruim 100 melkkoeien en bijbehorend jongvee. Nadat in 2010 een nieuwe ligboxenstal is gebouwd, verhuisden het jongvee en de droge koeien naar de oude koeienstal.
- 105 melkkoeien
- 56 stuks jongvee
- 47 ha grond in gebruik
- 12.000 kg melk per koe
- 1.290.000 kg melk per jaar
- 4,56% vet
- 3,37% eiwit
- 2 melkrobots
Penswerking snel stimuleren
De meest opvallende aanpassing is een ander ruwvoerbeleid bij de jonge kalveren. Voorheen startten de kalveren hun vaste voerperiode met muesli en even later jongveebrok en hooi; nu starten ze vanaf drie dagen leeftijd met een TMR-rantsoen. Het is een mengsel van brok met geloogde tarwe, muesli, kort stro en melasse. Dit wordt geleverd in een verpakking van 300 kilo en is bedoeld om de penswerking zo snel mogelijk optimaal te stimuleren. Kalveren beginnen al na zeven dagen met herkauwen. “Gemiddeld is de pens twee weken eerder aan de gang dan bij traditionele rantsoenen”, vertelt zijn kalveropfokadviseur Jos Dortmans.
Het idee erachter is dat kalveren altijd het juiste voer met een passende deeltjeslengte krijgen en selectie wordt voorkomen. Ook is het voer altijd vers en is de kans op voerfouten een stuk kleiner. Bovendien wordt disbalans in de pens door aparte opname van krachtvoer en ruwvoer voorkomen, wat het risico op pensverzuring beperkt.
De aanpak is volgens de fabrikant niet alleen gunstig voor de kalveren, maar ook gemakkelijker voor de veehouder die arbeid bespaart en altijd goed voer ter beschikking heeft. Van Lieshout kan dat beamen; hij voert rechtstreeks van de grote doos in de voerbak van de kalveren of in de kruiwagen voor de groep verderop.
Snelle en voldoende biestopname
Ook bij het voeren van dit TMR-rantsoen is een snelle en voldoende biestopname in de eerste dagen essentieel. Bij Van Lieshout wordt de melkgift in de laatste weken ‘tandsgewijs’ afgebouwd in plaats van geleidelijk. Dat bevordert de opname van TMR. Vervolgens gaat het aandeel TMR rond drie maanden leeftijd in drie stappen naar nul terug en schakelt hij over op het reguliere jongveerantsoen.
Ze gaan dan verder op de brok die ook al in het TMR-rantsoen zit. Op het moment van stoppen met TMR is de pens dusdanig goed ontwikkeld dat ze gemakkelijk ruwvoer verwerken. “Het draagt bij aan goede ruwvoervoerwerkers voor de toekomst”, vat Dortmans het samen.
Een belangrijk aspect van de kalveropfok is het opvolgen van de dieren via gewichtsbepaling. Dat doet hij twee keer per jaar voor de voet weg, samen met Dortmans. Wegen is omslachtig, dus wordt met een meetlint een praktisch alternatief gebruikt. “We streven naar een hoge groei in de eerste drie maanden in verband met benutten van de jeugdgroei en beperken van een speendip.” In de fase daarna, tussen de drie en zes maanden, moeten de dieren 10 tot 15% extra daggroei realiseren. Waar in de praktijk nogal eens de focus alleen op de jonge dieren ligt, wordt hier tot aan afkalven gemeten.
Ook later van profiteren
Ondanks dat Van Lieshout het TMR-rantsoen pas een half jaar voert, ziet hij al wel verschillen in de opfokperiode. Naast gezonde dieren met minder speendip bedraagt de groei tot drie maanden bijna 1.100 gram per dag; dat is ruim 200 gram meer dan tijdens de nulmeting die in 2024 is gedaan. “Zulke groei heb ik nog niet eerder gezien.” Overigens zijn in het kader van de proef de dieren ter controle ook op een weegschaal gewogen. Het is vanzelfsprekend nog afwachten of de dieren het vasthouden, maar de signalen zijn positief. Hij verwacht dat ook de voerconversie en algehele conditie en weerstand van de kalveren beter is.
Van Lieshout is ervan overtuigd dat de zwaardere kalveren verder in de opfokperiode daar ook van profiteren, tot aan de eerste inseminatie en afkalven. Mogelijk levert het bij een gelijk gewicht een wat vroegere eerste inseminatie op. Bekend is dat goedontwikkelde vaarzen bij inseminatie daar tot aan de tweede lactatie profijt van hebben.
Daar staat wel een kostenplaatje tegenover. Hij rekent voor het TMR-rantsoen een kostenpost van € 40 per kalf voor negentig dagen. Het is lastig vergelijken hoeveel dat meer is dan voorheen, aangezien voerkosten niet apart worden bijgehouden. De ondernemer kan natuurlijk ook zelf een TMR-rantsoen samenstellen en zou dan € 10 tot € 15 per kalf besparen. Los van de arbeid vindt hij de zekerheid dat het altijd goed is gemengd en kwalitatief goede grondstoffen bevat belangrijk. “Het is iets duurder, maar met gezonde dieren met een hoge groei haal ik dat zeker terug.”
Bron: Boerderij - René Stevens
Foto's: Van Assendelft
